ازاره در معماری ایرانی
واژة ازاره در لغت نامه چنین تعریف شده است:«[اِ رَ / رِ (اِ)] اِزار. ایزار. ایزاره. هزاره، آن قسمت از دیوار اطاق و یا ایوان که از کف طاقچه تا روی زمین بُوَد». در واژگان هنر اسلامي آمده است: «ازاره به حاشية تزئيني يا روكش حفاظتي ديوار از كف اتاق تا بلندي طاقچه يا تا كمررس آدمي گفته مي شود(عیسی، 1377: 67). در دانشنامة تاریخ معماری ایرانشهر به نقل از فرهنگ بزرگ سخن آمده است:« ازاره بخش اصلی یا ستون که بین قرنیز و پایة ستون قرار دارد. قسمت پایین دیوار که متمایز از قسمت بالا باشد و آن را برای زیبایی یا مقاومت بیشتر با سنگ، آجر، سرامیک و مانند آن ها تزئین کنند»(دانشنامة تاریخ معماری ایرانشهر، 1390: ازاره). ازاره يكي از اجزاي معماري ايران است كه ارتفاعي حدود يك متر از پايين ديوار را در بر مي گيرد. ازاره شامل بخش زيرين ديوار در داخل و خارج ساختمان يا همان پيش آمدگي سراسري قسمت پايين ديوار است كه از لحاظ تزيينات با قسمت هاي فوقاني فرق داشته باشد (فلاح فر 1379،24). آذره، ذر يا ازر ريشه كلمه ازاره است، قسمتي كه براي استحكام بيشتر، آنرا با سنگ، كاشي يا آجر نماسازي كنند و يا با ملات هايي مانند سيمان و ساروج آن را پوشش دهند(عبيد، 1369: 149). در لغت نامه دهخدا نيز ازار، ايزار، ايزاره، هزاره، آن قسمت از ديوار اطاق و يا ايوان است كه از كف طاقچه تا روي زمين باشد(دهخدا، لغتنامه، ذيل واژه” ازاره”) (دهخدا، 1377).
- عیسی، احمد محد (1377)، واژگان هنر اسلامي (مصور) فارسي- عربي– انگليسي، ترجمة محمدرضا ارجمند و مرجان موسوي، كتابخانة حضرت آيت الله العظمي مرعشي، قم.
- دانشنامة تاریخ معماری ایرانشهر، (1/ 10/1389) ، ازاره
- عبيد، حسن (1369)، فرهنگ عبيد. تهران: اميركبير.
- فلاح فر، سعيد (1379)، فرهنگ واژه هاي معماري سنتي ايران. تهران: كاوش پرداز.
- دهخدا، علي اكبر (1377)، لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران.