ایوان در معماری ایرانی
ایوان از شکل های پایدار معماری ایران است که از هزاره اول قبل از میلاد تا عصر حاضر، صورت و ترکیب متنوعی یافته است. تصویری که محققان از صورت ایوان ترسیم کرده اند، فضایی با پوشش طاق دار است که از سه طرف بسته و از جلو به حیاطی گشوده شده است. تنها رایت تعریف جامع تری از شکل ایوان ارائه می دهد. رایت، ایوان را واحدی دارای طاق کشیده نه خیلی عمیق و نسبتا عریض معرفی می کند که از جلو کاملا به حیاط باز است، در محور اصلی ساختمان قرار می گیرد و احتمال دارد به قسمت های دیگر بنا دسترسی داشته یا نداشته باشد. همچنین او به صراحت ماهیت ایوان را بیستون می داند (Wright, 1991: 79). ایوان در لغت نامه دهخدا به معنای صفه، طاق، نشستگاه بلند که بر آن سقف باشد، همچنین پیش گشاده و درگاه آمده است و نیز در فرهنگ عمید تحت عنوان قسمتی از ساختمان که جلو آن باز و بدون پنجره باشد، آمده است. ایوان به فضایی نیمه باز و عمدتا مسقف اطلاق می شود که مقابل فضاهای زیستی قرار دارد و رابط بین فضای باز حیاط و فضای بسته داخل می باشد. ایوان بصورت فضای مستطیل شکل و کشیده است که مقابل یکی از اضلاع بنا که معمولا بیش ترین بازشو ها در آن قسمت می باشد، ساخته می شود.
- لغت نامه دهخدا
- Wright, G.R.H. 1991, Abu Qubur : The Parthian Building and its Affinities, Northern Akkad Project Reports, 7: 75-91.