تعریف پژوهش (تحقیق)
برای تحقیق به عنوان یک فرایند پژوهشی (دلاور، 1366 ، 8) و فعالیتی منظم که در نهایت به نظریه پردازی و اطلاعات سازی خاتمه می یابد، تعاریف متعددی وجود دارد که در زیر نمونه هایی از آن آورده شده است. تحقیق را باید فرایندی رسمی تر، عمیق تر و سیستماتیک تر از تحلیل علمی محسوب کرد که می تواند موجب تجزیه و تحلیل، ثبت عینی و سیستماتیک مشاهدات کنترل شده شود و به پروراندن قوانین کلی، اصول یا نظریه ها و در نهایت پیش بینی و یا احتمالاً کنترل نهایی رویدادها منجر شود (بست، 1384: 35). تحقیق عبارت است از بررسی نظام یافته، کنترل شده، تجربی و انتقادی در مورد پدیده ها که روابط احتمالی بین این پدیده ها بوسیله نظریه و فرضیه هدایت می شوند (کرلینجر، 1374: 8). به طور کلی هر تحقیقی از یک سری مشخصات کلی برخوردار است، بدان معنا که هر تحقیق درصدد حل یک مسئله به دلیل شناسایی و کشف یک نیاز بر مبنای یک سری مراحل مشخص می باشد. سیستماتیک و مرحله ای بودن انجام یک تحقیق، لزوم پیروی از یک قالب کلی برای جلوگیری از انحراف و حذف مراحل و یا دست یازی به اهداف تحقیق را ایجاب می نماید. به عبارتی در حین دانش افزایی، پیکرهای از اطلاعات گرد هم می آیند که انتخاب یک شیوه و روش کمک می کند تا بهتر بتوانیم دانش بیشتری را به این پیکره بی افزاییم. از این رو هدف رو ششناسی تحقیق، بهبود شیوه ها و معیارهایی است که برای مدیریت و هدایت یک تحقیق علمی مورد استفاده قرار گرفته است (ایکاف، 1377 ، 17).
- دلاور، علی (1366)، انواع تحقیق: آزمایش، مطالعه، زمینه یابی و بررسی، فصلنامه تعلیم و تربیت، انتشارات آموزش و پرورش، شماره 10 ، صص 7- 19.
- ایکاف، راسل. ال (1377)، روش علمی- بهینه سازی تصمیمات در پژوهش های کاربردی، ترجمه: منصور شریفی کلویی، نشر آروین، تهران.
- بست، جان (1384)، روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری، مترجم: حسن پاشا شریفی، نرگس طالقانی، انتشارات رشد، تهران.
- کرلینجر، فرد ان (1374) ، مبانی پژوهش در علوم رفتاری، مترجم: حسن پاشاشریفی، جعفر نجفی زند، انتشارات آوای نور، تهران.