رنگ در معماری ایرانی
رنگ ها از جمله عوامل بارز طبیعی هستند که هم جسم و هم روح و خرد انسان را مورد تأثیر قرار می دهند. طبق تحقیقات جامعه شناسی، رنگ ها نه تنها افراد را تحت تأثیر خود قرار می دهند، بلكه منجر به پیشرفت یا رکود جامعه می شوند. عدم جایگزینی صحیح رنگ در مكان خاص خود و به کارگیری نادرست آن در محیط های انسانی، صدمات روحی شدیدی بر انسان وارد می آورد. روانشناسی رنگ در معماری از اهمیت بسزایی برخوردار بوده چرا که رنگ ها با تاثیر بر روح و روان آدمی، موجب تغییر رفتار وی می شوند و این تغییر نه تنها به تحول در خصوصیات و شخصیت افراد منجر می گردد، بلكه فعالیت و عملكرد فرد را نیز در روانی رنگ، انسان را تحت تاثیر قرار داده است و جدایی ناپذیری رنگ از شكل و این محیطی خاص متاثر می سازد. اثرات بصری حقیقت که رنگ جزء طبیعی و لاینفک زندگی، معماری و هنر است که گاه سبب پذیرش معانی متفاوت برای رنگ در فرهنگ های مختلف شده است. در هر صورت در تمامی دوره های تاریخ و در همه نقاط جغرافیایی، رنگ چه در مكان داخلی و چه خارجی با اصول معینی استفاده شده است(سلیمان زاده و منتطر القایم و دانش، 1391: 5). رنگ نه ازعوامل عرضی که ازعناصر ذاتی اثر هنري است و به یک عبارت در دقیق ترین تعبیر، رنگ از جمله عناصر ظهور معنا در اثر است. این معنا به ویژه درفرهنگ شرقی که درآن تمایزي ذاتی میان معنا و قالب وجود ندارد ظهور کامل تر ودقیق تري دارد. نگارگري ایرانی و نقاشی هاي چینی، هندي و ژاپنی دلیل روشنی بر اثبات این معنا هستند. لکن آن چه در بعد نظري اهمیت بسیار دارد سابقه مطالعات دینی، حکمی و عرفانی است که در پس این منظر از رنگ وجود د ارد. درحکمت و فلسفه اسلامی نیز نخستین حکما و فلاسفه همچون فارابی، ابوالحسن عامري و اخوان الصفا ازماهیت رنگ سخن گفتند و همچنین عالمانی چون ابن هیثم در المناظر. دربعد دیگر، عرفان اسلامی نیز رنگ را درتبیین منازل سلوك به خدمت گرفت و به آن صورتی کاملا معنوي وعرفانی بخشید (بلخاري، 134 :1394).
- بلخاري قهی، حسن (1394)، قدر، نظریه هنر و زیبایی درتمدن اسلامی، چاپ اول، تهران، انتشارات سوره مهر.
- سلیمان زاده، ن، منتظرالقائم، ا، دانش، ف(1391)، نقش و کارکردهای روانشناختی رنگ ها در تزیینات معماری اسلامی، کتاب ماه اطلاعات ارتباطات و دانش شناسی، سال پانزدهم، شماره پنجم، تهران، نشر خانه کتاب.