سربینه در معماری ایرانی
محل کندن رخت و استراحت و گفت و گو که پس از مدخل و پیش از گرمخانه قرار می گیرد(مرکز اسناد تحقیقات دانشکده معماری و شهرسازی، 10: 1383). سربینه فضایی است که پس از ورود به بینه برای در آوردن کفش و عوض کردن لباس و بستن لنگ و آماده شدن برای استحمام وارد آن می شوند. این قسمت مانند سکویی اطراف بینه را احاطه کرده و مشتریان لباس ها را در آن جا کنده و در گوشه ای قرار می دادند. پس از اسحمام نیز افراد وارد سربینه می شوند. در این هنگام متصدی حمام به آن ها دو لنگ می داده که یکی را دور کمر و دیگری را روی دوش انداخته و خود را خشک می کردند(قبادیان، 7-275: 1385). در اغلب حمام ها مسیر دسترسی به سربینه، میان در و گرمخانه دارای طراحی جالبی بود. به این ترتیب که هر فضا به وسیله راهرو و هشتی از فضای دیگر متمایز می شد تا دما و رطوبت هر فضا نسبت به فضای مجاور تنظیم شود. فضای سربینه از نظر مساحت و تزیینات از سایر فضاها مشخص تر بود و عموما به شکل هشت گوش و چهار گوش ساخته می شد. در اطراف آن سکوهای نشینمن و رخت کن می ساختند و زیر سکوها حفره های جای کفش بود. بالای سقف گنبدی شکل حمام ها، انواع نورگیرها قرار داشت(فخاری تهرانی، 170: 1368).
- قباديان، وحيد)۱۳۸۵(، بررسي اقليمي ابنية سنتي ايران. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- فخاری تهرانی، فرهاد (1368)، حمام ها. جهاد دانشگاهی، تهران.
- مرکز اسناد تحقیقات دانشکده معماری و شهرسازی، گنج نامه: فرهنگ آثار معماری اسلامی ایرانی، دفتر هجدهم: حمام ها. انتشارات روزنه. تهران، 1383.