شَباک
سطح مشبکی که از دو فضای پر و خالی تشکیل شده باشد، به نحوی که از یکسو بتوان سوی دیگر آن را دید، شباک نامیده می شود (گنجی خیبری و دیگران، 1394). هوای متغیر ایران، آفتاب تند و روشن باد و باران، توفان و گردباد و عقاید خاص و مذهبی ایجاب می کرده که ساختمان علاوه بر در و پنجره پرده ای یا شباکی برای حفاظت درون بنا داشته باشد. درون ساختمان با روزن ها و پنجره های چوبی یا گچی و پرده محفوظ می شد و بیرون آن را با شبکه های سفالی یا کاشی می پوشاندند، این شبکه ها شدت نور را گرفته و نور ضعیف تری از لا به لای آن ایجاد می شود. انحراف پرتوهای نور در اثر برخورد با کنارهای منقوش شبکه سبب پخش نور شده و به یکنواختی و پخش روشنایی کمک می کرد. ضمناً علی رغم آن که تمام فضای بیرون از داخل به راحتی قاب رویت بود از بیرون هیچ گونه دیدی در طول روز به داخل نداشت (طاهباز، 1391).
- طاهباز، منصوره، شهربانو جلیلیان، فاطمه موسوی (1391)، بررسی عملکرد در / پنجره از نظر نور روز در نمونه هایی از خانه هایی قدیمی کاشان ،تهران، معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه شهید بهشتی.
- گنجی خیبری، ابوالفضل، دیبا، داراب، مهدوی نژاد، محمدجواد و شاهچراغی، آزاده (1394)، طراحی الگوریتمیک پالکانه برای افزایش بهره مندی از نور روز در ساختمان، معماری و شهرسازی آرمانشهر، 7(1)، صص 35-52.