معماری فولدینگ
یکی از سبک های دهه پایانی قرن گذشته ـ مطرح شدن فلسفه فولدینگ توسط ژیل دلوز (مانند ژاک دریدا پساساختارگرا بود). بحث فولدینگ در معماری از اوایل دهه ۱۹۹۰ مطرح شد به تدریج اکثر معماران نامدار شیوه واسازی مانند پیتر آیزنمن، فرانک گهری، ظه حدید و حتی معمار مدرنیست، فیلیپ جانسن به این سمت گرایش یافتند. از دیگر معماران می توان از بهرام شیردل، جفری کیپنیس، گرگ لین، چارلز جنکز نام برد. فلسفه دلوز یک فلسفه افلاطون ستیز و دکارت ستیز است. از نظر دلوز، هستی از زیربناهای عقل ریاضی استخراج نشده است. فولد یعنی چین و لایه، یعنی لایه های هزارتو، هر لایه در کنار لایه دیگر، همه چیز در کنار هم است. همه چیز افقی است و به عبارت دیگر فولدینگ منطق دو ارزشی را واسازی می کند. فولدینگ ضد دکارتی است. فولد یعنی چین و الیه، همه چیز در کنار هم و هزار الیه، هیچ الیه ای بر دیگری ارجحیت ندارد. جای گذاری کثرت به جای منطق دو ارزشی. مردود دانستن عمود گرایی و مطرح کردن افقی گرایی. معماری ارگانیک نام دیگری است که به معماری فولدینگ می توان لقب داد زیرا ساختمان ها با توجه به شرایط محیطی شکل می گیرند. راسته های مجاور در بازارهای سنتی ایران شباهت هایی به مفهوم فولدینگ دارد (قبادیان، ۱۳۸۲: ۱۵۲).
- قباديان، وحيد (1382)، «مبانی و مفاهیم در معماری معاصر غرب»، چاپ اول، انتشارات دفتر پژوهشهای فرهنگی، تهران.