میانوار در معماری ایرانی
«میانوارها» فضاها و اجزائی از ساختمان هستند که دو کارکرد دسترسی و دیدرسی را میان درون و بیرون برآورده می کنند. ميانوارها گاه جزئیات ساختمانی هستند و گاه فضایی با قابلیت حرکت در آن ها. بنابراین همه فضاهای واسط، مانند پیشخان، هشتی، دالان راهرو،سرسرا، دهلیز و مانند آن ها در شمار میانوارها هستند (میرمیران، ملک افضلی و کریمی فرد، 119: 1399). دیدگاه های شولتز، پالاسما، زومتور و پرزگومز به عنوان چهار معمار نام آور پدیدارشناس دربارة ميانوار برای بازخوانی هدفمند به روش کیفی انتخاب شده است. هدف این بازخوانی استخراج شباهت ها و تفاوت های دیدگاه این معماران درباره نیاز (سوية ادراکی معنایی)، کارکردها (سویة رفتاری- کارکردی و ویژگی های کالبدی فضایی میانوارها است. سپس از طریق مقایسه و تحلیل شباهت و تفاوت های دیدگاه آنان درباره میانورها، کارکردها و ویژگی های کالبدی لازم برای انجام به آن کارکردها از دید پدیدارشناسان نتیجه می شود. به باور مورس، «یکی از مزایای این روش این است که در آن هيچ متغیری دستکاری نمی شود و هیچ یک از متغیرهای زمینه ای کنترل نمی شود( Mors, 2016; 859). شولتز درک فضاها از جمله میانوار می داند که وحدت بخش بوده و علاوه بر وحدت بخشی عینی، اتمسفر فضا و خاطره ساز بودن آن در تجارب گذشته مخاطبان را مهم ارزیابی کند. شولتز به درستی باور دارد که پیش فرض ها و همه محفوظات ذهنی انسان ها در درک آن ها از فضا ناخوداگاه موثر می افتد. در واقع ادراک مطابق یا هم ارز داده های حسی نیست و بیشتر بر پیشاشناخت خود چیزها استوار است(نوربرگ شولتز، 121: 1397).
- میرمیران، سیده مهدیه، ملک افضلی، علی اصغر، کرمی فرد، لیلا(1399)، الگویابی میانوار در خانه های گیلان، مسکن و محیط روستا،(171)، 117-128.
- نوربرگ شولتز، کریستین نوربرگ(1388)، روح مکان: به سوی پدیدار شناسی معماری(ترجمه محمدرضا شیری)، تهران: رخدادنو.
- Morse, J. M. (2016). Qualitative health research: Creating a new discipline. Routledge.