گودال باغچه در معماری ایرانی
گودال باغچه در معماری سنتی ایرانی در وسط حیاط مرکزی و یک طبقه در داخل زمین قرار می گیرد . نمونه های این فضا در اقلیم های خشک کویری از جمله در کاشان، نائین و یزد دیده می شود . گوودال باغچه علاوه بر تأمین خاک مورد نیاز خشت های استفاده شده در بنا، امکان دسترسی به آب قنات را نیز فراهم می کند ، استاندارد گودال باغچه در فضای مسکونی طبق مبحث 4 مقررات ملی ساختمان، بند 1-4-8-5-4 بدین شرح است: اگر گودال باغچه جهت تامین نور و تهویه در فضای مسکونی طراحی طراحی شده است، باید دارای حداقل 20 متر مربع مساحت و حداقل 4/5 متر عرض باشد (جهانبخش، 1396). حیاط یکی از عناصر مهم فضایی در بخش میانی خانه می باشد که کلیه فضاها در اطراف آن چینش یافته است (پیوسته گر و همکاران، 1396 : 57). حیاط با قرارگیری در مرکز خانه، نقش بسزایی در تنظیم و انسجام فعالیت ها، حریم ها، ارتباطات در معماری و زندگی در خانه های ایرانی ایفا می نماید (مهدوی نژاد و همکاران، 1393 – الف: 35). گودال باغچه فضایی در میانه حیاط مرکزی است که داخل زمین فرو رفته است. به عبارتی گودال باغچه حیاطی عمیق در میان توده ساختمان است که علاوه بر تامین نور و تهویه، امکان تماس جداره های فضاهای اطراف را با توده زمین میسر می نماید. احداث گودا ل باغچه در سطح پایین تر از حیاط در ترکیب با درختان و حوض، اقلیمی با دمای کم تر و شرایط حرارتی متعادل تر ایجاد می کند (دهقان و وکیلی نژاد، 1394 : 7).
- پیوسته گر، یعقوب؛ علی اکبر حیدری و مطهره اسامی (1396)، «بازشناسی اصول پنج گانه استاد پیرنیا در معماری خانه های سنتی ایران و تحلیل آن با استناد به منابع اعتقادی اسلامی؛ مطالعه موردی: خانه های شهر یزد »، فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، شماره 27.
- مهدوی نژاد، محمد جواد؛ مجید منصورپور و محمد هادیان پور (1393)، الف)، «نقش حیاط در معماری معاصر ایران؛ مطالعه موردی: دوره های قاجار و پهلوی»، فصلنامه شهر ایرانی اسلامی، شماره 15 ، صص 35 – 46 .
- دهقان، نرگس، وکیلی نژاد، رزا (1394)، «بررسی عوامل تاثیرگذار در شکل گیری انواع معماری زیرزمینی ایران »، همایش ملی معماری و شهرسازی بومی ایران، یزد.
- جهانبخش، حیدر و آزیتا غفار زاده ( 1396 )،”برسی رابطه و میزان تأثیر تابش خورشیدی بر بدنه ساختمان در تایین جهت گیری بنا با هدف کاهش مصرف انرژی نمونه موردی: ساختمان مسکونی در اصفهان”. نشریه انرژی ایران، (2)20، صص 85-101.