دالان در بازار سنتی ایرانی
فضاهای اصلی بازار با فعالیت های تجاری، تولیدی و انبارداری، دارای عناصری چون راسته، سرا، تیمچه و دالان است که هر یک بنابر چگونگی شکل، فرم، الگوی ساختاری و موقعیت جاگیری خود در سلسله مراتب حرکتی بازار، دارای کارکرد ویژه ای است. البته برخی از این عناصر عملکردی چندگانه داشته اند، اما نقش تجاری و تولیدی آن ها قابل توجه بوده است (ایراندوست و بهمنی، 1390: 7). مجموعه بازار سنتی ترکیبی از دالان هایی موازي و متقاطع است(هر دالان به عنوان یک راسته بازار) مشهور است یعنی قسمتی از بازار که مغازه ها در هر دو طرف آن در طول مسیرش قرار گرفته اند. این دالان ها در رابطه با مواد و مصالح قابل دسترس در هر ناحیه، توسط سقف هاي گنبدي آجري عمدتا در نواحی خشک یا سرد کوهستانی کشور مورد استفاده قرار می گیرند.در هر سقف یک حفره ي مرکزي هم براي تامین نور و هم به منظور تهویه هوا تعبیه شده است(خیر آبادي، 1376: 43). دالان يا بند به راستة فرعي بازار گفته می شود که به وسيله دو در از ديگر راسته ها جدا مي شود و بيشتر در مدخل سراها يا کاروانسراها قرار دارد. دالان در بازارهاي بزرگ در واقع يک فضاي ارتباطي است. حجره هاي درون دالان معمولا سکودار و از ديد تجار نسبت به راسته اصلي، جايگاهي دست دوم است. از ديد معماران فضاي بند يا دالان مانند راسته هاي بازار است، با اين تفاوت که دالان خلوت تر است و هياهوي راسته اصلي را ندارد. اين ويژگي، دالان را محل مناسبي براي فعاليت صنعتگران و پيشه وران ساخته است. درهاي اغلب دالان ها نزديک غروب بسته مي شد (دانشنامه جهان اسلام، ج 1372، 3: ص 334).
- ایراندوست، کیومرث؛ بهمنی اورامانی، آرمان (1390)، تحولات کالبدی بازار سنتی در شهرهای ایران، مطالعه موردی: بازار کرمانشاه ،«فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی»، سال 2، شماره 5، پاییز.
- خیرآبادي، مسعود ( 1376)، شهرهاي ایران ،مترجم حسین حاتمی نژاد ،عزت الله مافی ، مشهد نشر نیکا.
- میرسلیم، سید مصطفی(1375)، دانشنامه جهان اسلام جلد3، بنیاد دایرالمعارف، نوبت 2.